Ο ρόλος του ανθρώπινου μικροβιώματος του γαστρεντερικού συστήματος σε ασθενείς με λοίμωξη από Clostridium difficile
Ελευθέριος Τσινταράκης, Μελανία Καχριμανίδου
Εργαστήριο Μικροβιολογίας Σχολής Επιστημών Υγείας Τμήματος Ιατρικής Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Το ανθρώπινο σώμα αποικίζεται από μικρόβια τουλάχιστον 10 φορές περισσότερα από τον αριθμό των κυττάρων του, η πλειοψηφία των οποίων ανευρίσκεται στο γαστρεντερικό σωλήνα και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε συνθήκες υγείας και ασθένειας. Η μικροβιακή χλωρίδα του γαστρεντερικού σωλήνα εμπλέκεται σε πολλές λειτουργίες του ξενιστή και κυρίως στην αντίσταση αποικισμού του εντέρου σε ευκαιριακά παθογόνα όπως το Clostridium difficile προλαμβάνοντας τη λοίμωξη.
Τα αντιβιοτικά προκαλούν σημαντικές και μακροχρόνιες επιδράσεις στη χλωρίδα του εντέρου,μεταβάλλοντας την σύνθεση της, διαταράσσονται οι ωφέλιμες λειτουργίες που επιτελεί, με συνέπεια την μείωση της αντίστασης αποικισμού σε παθογόνους μικροοργανισμούς συμπεριλαμβανομένου και του C. difficile. Η λοίμωξη από C. difficile (CDI) αποτελεί μια ιδιαίτερη στην αντιμετώπιση λοίμωξη διότι ο μικροοργανισμός σχηματίζει σπόρους που είναι δύσκολο να εξαλειφθούν και ευθύνονται για υποτροπιάζουσες λοιμώξεις. Η CDI σχετίζεται με την απομάκρυνση μικροβιακών πληθυσμών του εντέρου που είτε δρουν προστατευτικά έναντι του αποικισμού από το παθογόνο, είτε αυξάνουν την ευαισθησία στη λοίμωξη. Η αποκατάσταση της εντερικής μικροχλωρίδας με μεταμόσχευση εντερικού περιεχομένου από υγιή δότη αποτελεί αποτελεσματική και ασφαλή θεραπεία για τη λοίμωξη από C. difficile. Η ταυτοποίηση των συμβιωτικών βακτηρίων της γαστρεντερικής οδού που είναι ικανά να παρέχουν προστασία έναντι του C. difficile, θα μπορούσε στο μέλλον να οδηγήσει στη χρήση αυτών για την καταπολέμηση και την πρόληψη της λοίμωξης. Η παρούσα ανασκόπηση στοχεύει να εστιάσει στα νεότερα δεδομένα στη μελέτη των μικροχλωρίδων του γαστρεντερικού σωλήνα του ανθρώπου, να καταδείξει τις συσχετίσεις της εντερικής μικροχλωρίδας με τη φυσιολογική λειτουργία αλλά και με παθολογικές καταστάσεις όπως η λοίμωξη από C. difficile.
Λέξεις κλειδιά: Μικροβίωμα, λοίμωξη, Clostridium difficile, έντερο
Αναδυόμενα παθογόνα βακτήρια στο εμφιαλωμένο νερό
Μαρία Παπαπετροπούλου1, Αθηνά Μαυρίδου2
1.Πανεπιστήμιο Πάτρας, Πάτρα
2.Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων, ΑΤΕΙ, Αθήνα
Γενικά στους καταναλωτές υπάρχει η αντίληψη ότι τα εμφιαλωμένα νερά είναι ασφαλή, φυσικά προϊόντα. Εντούτοις μελέτες έχουν δείξει ότι μερικά από τα εμφιαλωμένα νερά μπορούν να προκαλέσουν λοιμώξεις, ιδίως σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς. Σε κανονικές συνθήκες ο μικροβιακός πληθυσμός του εμφιαλωμένου νερού είναι αυτός της πηγής προέλευσής του (αυτόχθονος χλωρίδα). Ένας τέτοιος πληθυσμός δε θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, με την προϋπόθεση βέβαια ότι ακολουθούνται όλοι οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί σχετικά με την εμφιάλωση του νερού. Αντίθετα, βακτήρια που δεν ανήκουν στην αυτόχθονη χλωρίδα του εμφιαλωμένου νερού ή αλλιώς «αλλόχθονα», μπορεί να προκαλέσουν υδατογενείς λοιμώξεις στους καταναλωτές. Για το λόγο αυτό τα τελευταία χρόνια μελετητές έχουν εστιάσει στην ανίχνευση και ταυτοποίηση τέτοιων παθογόνων στα εμφιαλωμένα νερά. Με τη βοήθεια των μοριακών τεχνικών έχει ανιχνευθεί ποικιλία βακτηρίων, πολλά από τα οποία μάλιστα παρουσιάζουν αντοχές στα αντιβιοτικά. Παραδείγματα αποτελούν: παθογόνα είδη Escherichia coli, Campylobacter jejuni, Legionella pneumophila, μη φυματιώδη ή περιβαλλοντικά μυκοβακτηρίδια (non-tuberculous Mycobacteria, NTM), Aeromonas hydrophila και Helicobacter pylori. Οδηγίες σχετικές με τον έλεγχο των εμφιαλωμένων νερών για την ύπαρξη των παραπάνω, αλλά και άλλων αναδυόμενων βακτηρίων, ουσιαστικά δεν υπάρχουν. Αυτό σε συνδυασμό με την απουσία ειδικών δεικτών ανίχνευσής τους έχει σαν αποτέλεσμα την απουσία ουσιαστικού ελέγχου ρουτίνας ύπαρξής τους εντός των εμφιαλωμένων νερών. Επομένως, η εφαρμογή αποτελεσματικών μεθόδων αποστείρωσης του εμφιαλωμένου νερού είναι επιβεβλημένη ειδικά στα άτομα με διαταραχή του ανοσοποιητικού τους συστήματος.
Λέξεις κλειδιά: αναδυόμενα βακτήρια, υδατογενή παθογόνα, ασφάλεια εμφιαλωμένου νερού
Μικροβιακοί πληθυσμοί στα αστικά λεωφορεία της Θεσσαλονίκης, Ελλάδα
Αντώνιος Μόρσι Γερογιάννης, Αναστασία Στοϊμένη, Κωνσταντίνος Τσακνάκης, Μαρία Εξηντάρη
Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Σχολή Επιστημών Υγείας, Ιατρικό Τμήμα, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Σκοπός: Οι δημόσιοι χώροι, συμπεριλαμβανομένων και των δημοσίων λεωφορείων, από βιολογική άποψη χαρακτηρίζονται από πολλούς
και ποικίλους μικροοργανισμούς. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η μελέτη των μικροβίων που υπάρχουν μέσα στα αστικά λεωφορεία
μιας πόλης ενός εκατομμυρίου κατοίκων, όπως η Θεσσαλονίκη.
Υλικό – Μέθοδοι: Τα δείγματα προήλθαν από την περιοχή του κομβίου στάσης που βρίσκεται πάνω σε ορθοστάτες-χειρολαβές των λεωφορείων.
Τα λεωφορεία που διερευνήθηκαν ήταν των διαδρομών 2 και 3, που διασχίζουν ολόκληρη την πόλη από ανατολικά προς δυτικά. Τα δείγματα
ελήφθησαν στο τέλος κάθε διαδρομής σε ώρες αιχμής (10 π.μ. έως 2 μ.μ.) και καλλιεργήθηκαν σε άγαρ McConkey και αιματούχο. Την απομόνωση
των μικροβίων ακολούθησε ταυτοποίηση και τυποποίηση βάσει της μορφολογίας και των βιολογικών και βιοχημικών ιδιοτήτων τους.
Αποτελέσματα: Σε 18 από τις 39 καλλιέργειες (46,15%) βρέθηκαν στελέχη σταφυλοκόκκου, με το 50% από αυτά να είναι χρυσίζοντες. Επίσης
απομονώθηκαν 5/39 (12,82%) διφθεροειδή, 3/39 (7,69%) μοραξέλλα, 2/39 (5,12%) Gram(-) βακτηρίδια, 1/39 (2,56%) στρεπτόκοκκος, 1/39 (2,56%)
σαπροφυτικός βάκιλλος, 1/39 (2,56%) κλεμπσιέλλα πνευμονίας και 1/39 (2,56%) μύκητας. Συνολικά 19 καλλιέργειες (48,71%) ανέπτυξαν ένα
μικροβιακό είδος, 6 (15,38%) πάνω από ένα, ενώ σε 14 δεν αναπτύχθηκε κανένα μικρόβιο.
Συζήτηση: Σύμφωνα με την υπάρχουσα βιβλιογραφία, αυτή είναι η πρώτη μικροβιολογική έρευνα σχετική με τη δημόσια υγεία, που έλαβε χώρα
στις δημόσιες συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι το κοινό προφανώς δεν ακολουθεί βασικούς κανόνες
υγιεινής καθώς στις χειρολαβές βρέθηκε ποικιλία μικροβίων, ιδίως της αναπνευστικής χλωρίδας, προφανώς λόγω επαφής μολυσμένων χειρών.
Παρόμοιες μελέτες θα πρέπει να υποστηρίζουν την επιδημιολογική επιτήρηση δημοσίων χώρων, προστατεύοντας έτσι τη δημόσια υγεία.
Λέξεις κλειδιά: δημόσια συγκοινωνία, λεωφορεία, μικροβιακή μόλυνση
[av_button label=’PDF’ link=’manually,Αντώνιος Μόρσι Γερογιάννης, Αναστασία Στοϊμένη, Κωνσταντίνος Τσακνάκης, Μαρία Εξηντάρη Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Σχολή Επιστημών Υγείας, Ιατρικό Τμήμα, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σκοπός: Οι δημόσιοι χώροι, συμπεριλαμβανομένων και των δημοσίων λεωφορείων, από βιολογική άποψη χαρακτηρίζονται από πολλούς και ποικίλους μικροοργανισμούς. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η μελέτη των μικροβίων που υπάρχουν μέσα στα αστικά λεωφορεία μιας πόλης ενός εκατομμυρίου κατοίκων, όπως η Θεσσαλονίκη. Υλικό – Μέθοδοι: Τα δείγματα προήλθαν από την περιοχή του κομβίου στάσης που βρίσκεται πάνω σε ορθοστάτες-χειρολαβές των λεωφορείων. Τα λεωφορεία που διερευνήθηκαν ήταν των διαδρομών 2 και 3, που διασχίζουν ολόκληρη την πόλη από ανατολικά προς δυτικά. Τα δείγματα ελήφθησαν στο τέλος κάθε διαδρομής σε ώρες αιχμής (10 π.μ. έως 2 μ.μ.) και καλλιεργήθηκαν σε άγαρ McConkey και αιματούχο. Την απομόνωση των μικροβίων ακολούθησε ταυτοποίηση και τυποποίηση βάσει της μορφολογίας και των βιολογικών και βιοχημικών ιδιοτήτων τους. Αποτελέσματα: Σε 18 από τις 39 καλλιέργειες (46,15%) βρέθηκαν στελέχη σταφυλοκόκκου, με το 50% από αυτά να είναι χρυσίζοντες. Επίσης απομονώθηκαν 5/39 (12,82%) διφθεροειδή, 3/39 (7,69%) μοραξέλλα, 2/39 (5,12%) Gram(-) βακτηρίδια, 1/39 (2,56%) στρεπτόκοκκος, 1/39 (2,56%) σαπροφυτικός βάκιλλος, 1/39 (2,56%) κλεμπσιέλλα πνευμονίας και 1/39 (2,56%) μύκητας. Συνολικά 19 καλλιέργειες (48,71%) ανέπτυξαν ένα μικροβιακό είδος, 6 (15,38%) πάνω από ένα, ενώ σε 14 δεν αναπτύχθηκε κανένα μικρόβιο. Συζήτηση: Σύμφωνα με την υπάρχουσα βιβλιογραφία, αυτή είναι η πρώτη μικροβιολογική έρευνα σχετική με τη δημόσια υγεία, που έλαβε χώρα στις δημόσιες συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι το κοινό προφανώς δεν ακολουθεί βασικούς κανόνες υγιεινής καθώς στις χειρολαβές βρέθηκε ποικιλία μικροβίων, ιδίως της αναπνευστικής χλωρίδας, προφανώς λόγω επαφής μολυσμένων χειρών. Παρόμοιες μελέτες θα πρέπει να υποστηρίζουν την επιδημιολογική επιτήρηση δημοσίων χώρων, προστατεύοντας έτσι τη δημόσια υγεία.
Λέξεις κλειδιά: δημόσια συγκοινωνία, λεωφορεία, μικροβιακή μόλυνση
Η δράση των Tween 60 και Tween 80 στην ανάπτυξη ζυμομυκήτων του γένους Malassezia
Weerapong Juntachai
Department of Biology, Faculty of Science and Technology, Chiang Mai Rajabhat University,Thailand
Οι ζυμομύκητες του γένους Malassezia είναι μέλη της φυσιολογικής χλωρίδας ανθρώπων και θερμόαιμων ζώων. Εκτός από την M. pachydermatis,
όλα τα είδη του γένους Malassezia spp. είναι γνωστά ως λιπόφιλα, γιατί έχουν ανάγκη από εξωτερικές πηγές λιπιδίων για την ανάπτυξή
τους. Λιπαρά οξέα προερχόμενα από τα Tweens είναι ευρέως χρησιμοποιούμενα σε διάφοραπροϊόντα, όπως τρόφιμα, ιατρικά, είδη κοσμετολογίας,
καθώς και σε μικροβιολογικές καλλιέργειες. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η επίδραση των Tween 60 (περιέχει στεαρικά λιπαρά οξέα) και
Tween 80 (περιέχει ολεϊκά λιπαρά οξέα) σε συγκεντρώσεις 0-2% (v/v) για την ανάπτυξη τριών ειδών Malassezia spp.: M. furfur CBS 1878T,
M. pachydermatis CBS 1879NT και M. slooffiae CBS 7956NT. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, όλα τα είδη είχαν καλή ανάπτυξη σε
συγκεντρώσεις Tween > 0.5% και τη βέλτιστη σε 1% Tween 80 η M. furfur, σε 2% Tween 60 η M. pachydermatis και 2% Tween 80 η M. slooffiae.
Επιπρόσθετα μελετήθηκε η επίδραση των ειδών μεταξύ τους σε συνθήκες συν-καλλιέργειας, και συγκεκριμένα M. pachydermatis:M. furfur
και M. pachydermatis:M. slooffiae σε αναλογία 1:9, 5:5 και 9:1, όπου διαπιστώθηκε ότι ο πληθυσμός του κάθε είδους Malassezia ήρθε
σε τελική ισορροπία, ανεξάρτητα της αρχικής του συγκέντρωσης, αποτέλεσμα της επίδραση του ενός είδους στο άλλο. Όλα τα παραπάνω δείχνουν
την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της χρήσης των Tweens αναφορικά τόσο με το είδος, όσο και με τις συγκεντρώσεις τους, στα διάφορα προϊόντα
εξωτερικής χρήσης για το δέρμα.
Λέξεις κλειδιά: Tween, Malassezia, καλλιέργεια, ανάπτυξη
Από την ιστορία της φυματίωσης στην Ελλάδα: το Σανατόριο «Ζωοδόχος Πηγή» (Νταού Πεντέλης), 1938-1956
Σοφία Χουλαδάκη1, Κωνσταντίνος Τσιάμης2, Δημήτριος Ανωγιάτης-Pele1, Γεωργία Βρυώνη2
1.Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Ιστορικής Δημογραφίας, Τμήμα Ιστορίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο Κέρκυρας
2.Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η μελέτη παρουσιάζει το Σανατόριο «Ζωοδόχος Πηγή» (Νταού Πεντέλης) την περίοδο 1938-1956. Κατά τη διάρκεια αυτών των δεκαοκτώ ετών, η Ελλάδα βιώνει μια από τις πλέον ασταθείς περιόδους της ιστορίας της, αντιμετωπίζει τα οικονομικά, πολιτειακά και κοινωνικά προβλήματα του Μεσοπολέμου, το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Ελληνικό Εμφύλιο. Κατά τη διάρκεια αυτής της ιστορικής περιόδου, κυρίαρχη θέση στις αιτίες θανάτου του ελληνικού πληθυσμού από τα λοιμώδη νοσήματα κατέχει η φυματίωση. Η αντιμετώπιση της νόσου, σε συνδυασμό με την ιστορική συγκυρία, αποτελούν τον κεντρικό άξονα της συγκεκριμένης εργασίας, η οποία εξελίσσεται σύμφωνα με τις ιστορικές υποπεριόδους, φωτίζοντας τον τρόπο που διαπλέκονται η πολιτική βούληση, η οικονομική δυνατότητα και επιστημονική πρόοδος. Μέσα από τη στατιστική ανάλυση των πληροφοριών των Μητρώων Ασθενών σκιαγραφείται ο αγώνας της επιστημονικής κοινότητας εναντίον της νόσου, το κοινωνικό και οικονομικό προφίλ των νοσηλευθέντων, αλλά και η θέση των συγκεκριμένων ιδρυμάτων στον υγειονομικό χάρτη της χώρας.
Λέξεις κλειδιά: Δημόσια Υγεία, Ελλάδα, Ιστορία της Μικροβιολογίας, Ιστορική Δημογραφία, Σανατόριο Πεντέλης, Φυματίωση
Μηνιγγίτιδα από Pasteurella multocida
Αλεξάνδρα Μπάκωση1, Μαρία Δημητρίου3, Στέλλα Αγγέλογλου2, Μαρία Κιμούλη1, Μαρία Κουτράκη1,
Ιωάννης Μαρκάκης2, Ιωσήφ Παπαπαρασκευάς4, Παρασκευή Κάρλε1
1.Μικροβιολογικό εργαστήριο ΓΝ Νίκαιας «Αγ. Παντελεήμων»
2.Νευρολογική κλινική ΓΝ Νίκαιας «Αγ. Παντελεήμων»
3.Μικροβιολογικό εργαστήριο ΕΑΝΠ «Μεταξά»
4.Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Ιατρική Σχολή, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Το βακτήριο Pasteurella multocida αποτελεί μια σπάνια αιτία βακτηριακής μηνιγγίτιδας. Μια γυναίκα 54 ετών με κατοικίδιο σκύλο, προσήλθε στο Γ.Ν. Νίκαιας λόγω κεφαλαλγίας και επει- σοδίων εμέτου. Υπεβλήθη σε οσφυονωτιαία παρακέντηση με ανάδειξη ΕΝΥ 14000 κυττάρων με πολυμορφοπυρηνικό τύπο, σάκχαρο 14mg/dl και λεύκωμα 163,3 mg/dl. Στην καλλιέργεια του ΕΝΥ απομονώθηκε Pasteurella spp. Στην ασθενή χορηγήθηκε συνδυασμένη αντιμικροβιακή αγωγή με κεφτριαξόνη και αμπικιλλίνη με ταχεία βελτίωση της κλινικής εικόνας. Αν και σπάνια, η P. multocida πρέπει να συνυπολογίζεται στους υπεύθυνους για μηνιγγίτιδα μικροοργανισμούς, ιδίως σε ασθενείς με αναφερόμενη έκθεση σε ζώα.
Λέξεις κλειδιά: Pasteurella multocida, μηνιγγίτιδα, ζωονόσος